Denizli’deki Tripolis Antik Kenti kazılarında 10 yıl geride kaldı. Büyük Menderes Irmağı kıyısındaki Yenicekent Mahallesi’ndeki zirvelik alana kurulan antik kentte 2012 yılında başlatılan hafriyat ve onarım çalışmaları sonucu birçok yapı gün yüzüne çıkarıldı.
Lidya kentleri ortasında yer almasına karşın Frigya ve Karya bölgelerine ulaşımı sağlayan değerli hudut, ticaret ve tarım merkezlerinden biri olarak bilinen antik kentte yüzeyindeki kalıntıların Roma ve Bizans periyodu mimari özellikleri taşıdığı belirtiliyor.
Kazı ve onarımlar sonucu antik kentte, bugüne kadar çok âlâ korunmuş 1700 yıllık freskler bulundu. Fresklerde, Romalıların yiyecek içecekle ilgili dükkanlarını, bugünkü lokantalara misal biçimde süsledikleri ortaya çıktı.
Kazılarda çatı düzeyine kadar yeterli korunmuş biçimde bulunan 1500 yıllık kilise ile 1600 yıl evvel güçlü ailelerin oturduğu iddia edilen, odaları mozaikle döşenmiş konut ile duvara resmedilmiş leopar betimlemesi gün yüzüne çıkartıldı.
Ayrıca kentte, 1500 yıllık 1,80 metre yüksekliğindeki mermerden yapılmış antik devir yöneticilerine ilişkin 7 heykel, 1900 yıllık tahıl ambarları, 2 bin yıllık Roma devrine ilişkin pazar yeri, tavlanın erken versiyonu olan Roma periyodunun tanınan oyunu “Ludus duodecim sctiptorum”a ilişkin birçok buluntuya ulaşıldı.
2 bin yıllık olduğu iddia edilen zeytinyağı atölyesi kalıntıları ile 1500 yıllık taş kesme atölyesi, metal testere modülleri ve siparişlerin yer aldığı yazıt bulundu.
Kentte 2 bin yıllık olduğu kestirim edilen 12 odalı, tabanı çeşitli figürlerden oluşan mozaikli villa, Roma Dönemi’ne ilişkin 160 santimetre yüksekliğinde ve 70 santimetre genişliğinde 2 bin yıllık yeni bir kanalizasyon sistemi tespit edildi.
Geçmiş yıllarda toprak altından çıkartılan milattan sonra 2. yüzyıla ilişkin anıtsal çeşmede de onarım çalışmaları devam ediyor.
.
“FARKLI ALANLARDAN BİLİM ADAMLARI DAYANAK VERİYOR”
Prof. Dr. Duman AA muhabirine, kazıların bu yılki kısmını tamamladıklarını belirtti.
Geçen 10 yıllık müddette antik kentin değerli noktalarında araştırma, hafriyat ve onarım çalışmalarının eş vakitli yürütüldüğünü tabir eden Duman, antik kentte kamu binalarının yanı sıra sivillere ilişkin binaların olduğu noktalarda da araştırma ve hafriyat çalışmaları yaptıklarını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Araştırmalar natürel yalnızca arkeologlar vasıtasıyla değil tekrar farklı bilim kısımlarından hocalarımızın dayanaklarıyla devam ediyor. Münasebetiyle yalnızca hafriyat çalışmalarında bulduğumuz eserler üzerinden değil bu yapıtların nerede üretildiği, hangi kaynaktan bunların getirildiği, yazıtlar üzerinden birçok Tripolis’te geçmişte burada yaşamış şahıslarla ilgili kıymetli bilgilere, bilgilere ulaşıyoruz. Tripolis hasebiyle yalnızca arkeologların değil, mimarların, jeologların, epigrafların ve çeşitli mühendislik kısımlarının beraberce çalışmalara ortak olduğu bir alan.”
.
7 BİN 500 YILLIK
Duman, Tripolis’in Denizli’nin 40 kilometre kuzeybatısında epey verimli Çürüksu Ovası’nın kuzeyi batısında Büyük Menderes Nehri’yle epeyce değerli bir pozisyonda yer aldığını ve kentin Batı Anadolu’nun en sağlam kalmış kentlerinden biri olarak dikkati çektiğini belirtti.
Tripolis’te yapılan çalışmalarda yaklaşık 3 ila 9 metre toprak katmanının kaldırıldığında yapıların zelzelede ya da çeşitli vesilelerle yıkılmış yapıların çabucak hemen bütününün tespit edebildiklerini anlatan Duman, şöyle devam etti:
“Ardından kimi noktalarda gerçekleştirilen onarım çalışmalarıyla da bunlara insanların daha rahat algılayabileceği bir seviyede ayağa kaldırıyoruz. Hem antik devirde geçiş güzergahlarında yer almasıyla hem de Büyük Menderes Nehri’nin kenarında kurulmasıyla yakın civar kentlere ırmak üstünden nakliyecilikle ön plana çıkmış bir kent. Buradaki birinci yerleşim milattan evvel 5 bin 500’lere dayanıyor, milattan sonra 13. yüzyıla kadar da devam ediyor. Tripolis geçmişin her devrinden izlere rastlayabileceğimiz bir antik yerleşim alanı. Tekrar günümüze daha yakın olması prestijiyle Kurtuluş Savaşı’na ilişkin çeşitli mevzilerin, siperlerin bu bölgede yer aldığını biliyoruz ki bu manada da değerli. Tarihin her noktasından bir kısmı Tripolis’te görmemiz mümkün.”
Duman, Tripolis’te bilimsel çalışmaların uzun yıllar devam edeceğini de kelamlarına ekledi. AA