Hep dedikleri üzere enflasyon bir tek Türkiye’de yok lakin Türkiye’de daha yüksek. Pandemi sonrası dünyada artan enflasyona hala deva aranırken, her ülke evvel kendi vatandaşını ve iktisadını düşünerek hareket diyor. Tekrar de daha tam olarak durdurulamayan enflasyonla ilgili yapılan karşılaştırmalarda yanlışlık var diyen Özgür Demirtaş, olaya bir de dolar üzerinden baktı.
2021 sonlarında Arap atlarına özenen dolar kuru ve akabinde da TÜFE 2022 ve 2023 yılları taban fiyatlarında yüksek artırımlar getirmişti. Fakat yer yer burun farkıyla yer yer de boyun farkıyla geçmiş yıllardaki minimum fiyat kıyaslarında yer buldular.
Herkesin bilhassa son 1 yılda anlattığı maaş kıssasında bir taban fiyat ve kur karşılaştırması olunca uzmanlar da mevzuyu yorumlamak gerektiğine inandı.
Özgür Demirtaş da mevzuya şu formda yaklaştı: Dolar bazında yaptığınız hesabın da bir enflasyonu var.
twitter.com
Kısaca hani 1990’daki 1 TL ile bugünkü bir değil ya, 1990’daki 1 dolar da tıpkı değil. Burada biz hem kur farkı hem de dolar enflasyonu ekliyoruz olaya.
Burada yapılmışı var! Burada gösterilen 1969 yılından bu yana taban fiyatın kendi periyodundaki dolar karşılığı ve bugünkü dolar karşılığı.
Yani diyelim 1977 yılında taban fiyatlı bir çalışan. 3 bin 300 TL kazanıyor. O günkü kurla 169,75 dolar eden taban fiyat, ABD’deki enflasyona maruz kalınca bugünkü karşılığı 861,22 dolar ediyor. Biz demiyoruz ABD İş-Kur’u söylüyor. 861 doları bugünkü karşılığı olan TL’den bozunca da karşımıza 16 bin 182 TL çıkıyor. Sarı çizgi de bunu gösteriyor.
(TCMB datalarından muhakkak tarihler alındı: 1977 yılı için dolar/TL 19,44)
Bir de 2000 yılında bu yana TL bazında taban fiyatın gidişatı (turuncu) ve üstte yaptığımız hesapla ABD enflasyonuna bandırıp çıkardığımız dolar kaplamalı TL minimum fiyatı var.
TL bazındaki erimenin de burada açık olduğu görülüyor. Kısaca TL bazında minimum fiyat daima artmış. Lakin dolar bazında bakıldığında bu yıl taban fiyata yapılan yüksek oranlı artırımla dahi 2000’li yılların başına döndüğümüz net olarak görülüyor.
O vakit tekrar Özgür Demirtaş’la bitirelim… Ne dersiniz?
