Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar 13,5 milyon kişiyi olumsuz etkilerken, binlerce konut ve iş yerini de kullanılamaz hale getirdi. Hasar tespit çalışmalarının yarıya yakını tamamlandı. Sayısı 211 bini aşan konutun ağır hasar gördüğü tespit edildi. Yürütülen çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda 10 vilayet genelince kabaca bir hesapla 400 bini aşkın konut ve iş yeri yapılması gerekiyor. Yalnızca konut muhtaçlığının ise 300 bini bulması bekleniyor. Toplu Konut Yönetimi (TOKİ) konut projeleri için bölgede çalışmalara süratli bir biçimde başladı. TOKİ, birinci etapta 30 bin konutun hazırlığını yaptıklarına başlarken, Haziran’a kadar bu sayı 100 bine tamamlanacak.
Depremden etkilenen 10 vilayette pazartesi günü gece yarısı itibariyle 369 bin binanın incelendiğini belirten Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, hasar tespit çalışmalarının bir hafta içerisinde tamamlanacağını lisana getirdi. Gaziantep AFAD’da heyeti Sarsıntı Uyum Merkezi’nde, yürütülen çalışmalar hakkında bilgi veren Kurum, hasar tespit çalışmalarını 6 bin 500 işçiyle sürdürdüklerini belirtti.
Kurum, “Şu ana kadar 10 vilayette 369 bin bina yani 1 milyon 850 bin mesken ve iş yerini inceledik. Bunlardan 47 bin binanın yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduğunu tespit ettik. Bu da yaklaşık olarak 211 bin konuta denk geliyor yani 211 bin konutumuz ya yıkılmış ya da ağır hasar almış durumda” dedi. Şubat ayı sonuna kadar tüm vilayetlerde inşaat faaliyetlerini başlatacaklarını belirten Kurum, “Cumhuriyet tarihinin en büyük afet dönüşümü olan konut seferberliğini yapıp, daha evvelki konutları nasıl teslim ettiysek, tıpkı anlayışla bu sağlam, güvenlikli konutların da inşasını yapıp teslim edeceğiz” dedi.
Kurum, yıkılan binaların YÜZDE 98’inin 1999 öncesi inşa edilen yapılar olduğuna dikkati çekerek, binaların büyük birçoklarının tabandan, yer sıvılaşmasından ve mühendislik hizmetleri alınmamasından kaynaklı yıkıma uğradığını vurguladı. Kurum, “Gerek yer etüdü yapılması gerek yeni yapılacak yerlerin tespitini, kentin muhtaçlıklarını da gözeterek çalışmalarımızı sürdürüyoruz” halinde konuştu.
Orta hasarlı konutlarla ilgili güçlendirme yapılmadan bu konutlara girilmesine müsaade verilmeyeceğini vurgulayan Kurum, şöyle devam etti: “Ağır hasarlı binalarımız aslında yıkılacak. AFAD uyumunda Valiliğimiz tarafından tüm kente ait taşıma firmalarıyla birlikte görüşmek suretiyle binalardan eşya alınıp alınamayacağına ait bir bilgilendirme yapacağız ve bu bilgilendirme çerçevesinde eşya alımına müsaade edeceğiz. Artçı sarsıntılar hala devam ediyor. Gaziantep genelinde hasar tespitlerinin büyük bir kısmını 3 gün içerisinde, tüm Türkiye’deki hasar tespitlerini bir hafta içerisinde bitirmeyi planlıyoruz.”
TOKİ Lideri Ömer Bulut, 10 kentte yapılan TOKİ konutlarında rastgele bir yıkılma olmadığını Hatay ve Adıyaman’da 133 bin daire içinde yalnızca 2 blokta hafif hasar meydana geldiğini belirtti. Yeni konut projeleri için de yer seçimi hazırlıklarının başladığına dikkat çeken Bulut, bu projelerin farklı yerlerde inşa edileceğini söyledi. Bulut, “Bu kadar yıkım olmasını binaların eski olmasına bağlayanlar var. Bu hakikat ancak unutmayalım ki bugün yaptığımız binalar da gelecekte yaşlanacak. Münasebetiyle seçeceğimiz tabana de çok dikkat etmemiz gerekiyor. Yapacağımız yeni yerler içinse, ‘Şehir gelişecekse bu tarafa hakikat gelişsin’ diyeceğiz. Eski yerlerde de mümkün olduğunca düzgün yapılaşmalarla hayatın devam etmesini sağlayacağız” dedi.
Kahramanmaraş’taki ikinci zelzelenin merkez üssü olan Elbistan’da ziyan gören 20 bin konutun yenilenmesi planlanıyor. Elbistan Belediye Lideri Mehmet Gürbüz, “Ağır hasarlı yapılarla birlikte Elbistan’da yaklaşık 20 bin konutu yenilemek zorundayız” dedi. Kenti fay sınırından uzaklaştırıp, ağırlaşmasını dağıtıp, daha inançlı yerlere taşımak zorunda olduklarını vurgulayan Gürbüz, “TOKİ Elbistan’da 20 bine yakın bağımsız kısım üretecek. Yeni binaların yapılacağı yerleri fay çizgilerinden uzak, altyapı imkanımızın olduğu, kamuya ilişkin toprakları tercih ettik. Orada hem arsa hem de konut üreteceğiz” diye konuştu.