Bursa’da, Uludağ’ın etekleri ile vadileri ortasında sıkışıp kalan köylere vaktinde ‘kızık’ ismi verildi. Bu köyleri birbirinden ayırt etmek için, fidye veren köye Fidyekızık, dereye yakın olan köye de ‘Derekızık’ üzere isimler konuldu.
Cumalıkızık köyüne ‘Cumalı’ isminin verilmesi ile ilgili iki rivayet bulunuyor. Birincisi, buranın evvelce etraf köylerden cuma namazlarına topluca gidilen köy olması, ikincisi de Osman Bey’in bu köyü bir cuma günü kurmuş olmasıdır.
Cumalıkızık, Osmanlı Devleti’nin Bursa’da yerleştiği birinci bölgelerden biri. Osmanlı sivil mimarisinin en mükemmel örneklerini günümüze ulaştıran köyde, Osmanlı devri meskenleri bulunmaktadır.
Yıldırım ilçesindeki Cumalıkızık’ın tarihi 700 yıl öncesine dayanmaktadır. Ağaç, kerpiç ve moloz taştan yapılan meskenleri ekseriyetle 3 katlı, üst katlardaki pencereleri, cumbalı yahut kafeslidir.
Beyaz, sarı, mor ve mavi renklerle boyalı olan Cumalıkızık meskenlerinin giriş kapılarında yer alan tokmaklar ve kulplar dövme demirden yapılmıştır. Sokaklarının dar, kaldırımsız ve taş döşemeli olması da bu köyün en büyük karakteristik özelliklerindendir.
Uludağ’ın eteklerindeki Cumalıkızık, doğal güzellikleriyle de ünlü. Yeşil alanlar ve dağ görünümü nedeniyle, turizm açısından epeyce etkin. 2014 yılında Bursa ile UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan bu tarihi köyde, mahallî el sanatları, köy pazarları ve organik eserlerin satıldığı stantlar mevcut. Yöre halkı, köy kahvaltıları ve yöresel yemeklerle turistlere hizmet verirken her yıl yapılan ‘Ahududu Festivali’ de büyük ilgi görüyor.
HAFTA SONLARI 8 BİN KİŞİ GEZİYOR
Toplam 15 köy bayanının çalıştığı, Cumalıkızık Bayanları Ziraî Kalkınma Kooperatifi’nde bayanlar, ellerinin değdiği her şeyi birer lezzete dönüştürüyor.
Mantı, erişte, tarhana ve gözleme üzere yöresel eserler üreten bayanlar, birebir vakitte topladıkları ahududu ile böğürtlenlerin suyunu ve reçelini yaparken, hem mesken ekonomilerine katkı sağlıyor hem de hayattaki toplumsal rolünü güçlendiriyor.
220 haneden oluşan ve 750 kişinin yaşadığı yerleşim yerinde, 170’e yakın bina tescilli, yarısı ise restore edildi. 60’ın üzerinde meskende ticaretin yapıldığı Cumalıkızık’ı, hafta içi her gün en az 3 bin, hafta sonları ise 8 bin kişi gezerek, tarihe seyahat yapıyor.
YILDIRIM BELEDİYESİ ÖZEL OLARAK İLGİLENİYOR
Yıldırım Belediyesi, Cumalıkızık köyünü sıfır atık köyüne dönüştürmek için çalışmalar yürütüyor.
Belediye ayrıyeten Güney Marmara’daki bayan kooperatiflerine hitap edecek Gülçiçek Hatun Üst Birliği’ni de Cumalıkızık köyünde hizmete açmaya hazırlanıyor.
‘FİLMLERDEN İZLEDİKLERİ TARİHİ YERLERİ, CANLI GÖRMEK İÇİN GELİYORLAR’
Filmlerden izledikleri bu yerleri canlı görmek için uzak kentlerden gelen konukları olduğunu söyleyen Cumalıkızık Mahalle Muhtarı Mustafa Eser, “Cumalıkızık’ın nüfusunun 750 kişi olmasına karşın buraya yaklaşık hafta içi günlük 3 bin civarı, hafta sonları ise 7 bin kişi geliyor. Yurt dışından gelen konuklarımız de oluyor. Bilhassa bu ortalar Uzak Doğu’dan çok konuğumuz geldi. Köydeki eski binaları, eski tarihi yapıtları görmek için geliyorlar. Buranın turizmi kahvaltılarımızdan, doğal eserlerimize kadar hepsini kapsıyor. Burayı daha evvel çekilen sinemalardan izleyen konuklar, bilhassa çok uzak kentlerden canlı görmek için buraya gelip geziyorlar. Gelen konuklar köyümüzün yemeklerine ve tarihine hayran kalıyor” dedi.